Ontstaansgeschiedenis landschap
Afkomstig uit Gebiedsvisie buitengebied Theereheide
dd. 20 januari 2020
Landschapsontwikkeling tot aan eerste helft 20e eeuw
Verschillende typen landschapsgebruik in relatie tot de ondergrond.
Het naast elkaar voorkomen van de hoge drogere dekzandrug en de lagere, natte beekdalen is bepalend geweest voor de ontwikkeling van het landschap. Op de overgangen tussen beide ontstonden de oudste, nu nog aanwezige nederzettingen: Halder en Sint-Michielsgestel. In het
gebied werd voor de Romeinse tijd al gewoond, maar pas vanaf de late middeleeuwen begon de vorm van het landschap zoals we dat nu kennen zich af te tekenen. De gronden rond de dorpen werden gemeenschappelijk
ontgonnen, de lage, natte delen langs de Essche Stroom en de Dommel als hooiland, de gronden op de overgangen naar het hogere gelegen gebied als akkers. Het gebied op het hoogste gedeelte was in gebruik als heide.
Oude ontginningen: de akkers en kampen
Later ontstonden langs de randen van die akkers ook kleine individuele ontginningen met losse boerderijen en met elk hun eigen kleine akker en weiland. Dit worden kampontginningen genoemd. Ze liggen vooral in een smalle strook aan de oostrand van de gemeenschappelijk ontgonnen akkers, langs het slootje dat De Polder ontwaterde. Deze strook reikt
bijna tot aan het landgoed Wilhelminapark. Op de oude kaart wordt de verzameling van kampen Schuilenburg genoemd, de straat waarlangs nu enkele woonerven liggen heet nu Schuilenburg.
Jonge ontginningen op de hei
Al die tijd werden de gronden op de heide niet ontgonnen. Pas vanaf de negentiende eeuw veranderde dat. Op deze gronden werd bos aangeplant of de hei werd omgezet naar landbouwgrond. De ontginningen werden gekenmerkt door een rechthoekig raster van wegen en een rationele percelering. Rond Sint-Michielsgestel gebeurde dit soms in de vorm van
landgoederen. Wilhelminapark, net buiten het plangebied, is daar een mooi voorbeeld van. Van het plangebied is het gebied tussen Theereheide en het landgoed Wilhelminapark een jonge ontginning. De rechte lijnen van ontginningswegen en beplantingsstructuren zijn nu nog steeds herkenbaar
in het landschap. Het Gemeentebos gelegen aan de Eikenlaan is het laatst overgebleven gebied van de oorspronkelijke Theereheide.
