Nederland kan niet zo maar stoppen met subsidie voor windenergie

Des te meer windmolens boven de Noordzee draaien, des te winstgevender windenergie wordt? Vergeet het maar.

Windmolens, 23 kilometer uit de kust ter hoogte van het strand tussen Zandvoort en Noordwijk. Beeld ANP

Het is een bekend grafiekje in duurzaamheidsland: twee assen en een dalende lijn geven weer dat de kosten van windmolens en zonnepanelen afnemen naarmate er meer uit de klei rijzen en op daken liggen. Immers: met iedere gelegd paneel groeit de ervaring, met iedere innovatie winnen bedrijven de energie efficiënter. Een logische conclusie: hoe meer zonne- en windparken Nederland subsidieert, hoe sneller duurzame investeringen zonder subsidie kunnen.

Vergeet het maar, zegt Machiel Mulder, hoogleraar regulering van energiemarkten aan de Rijksuniversiteit Groningen. Met Erwin Karsten becijfert hij in het vakblad Economisch Statistische Berichten (ESB) dat de Nederlandse overheid zich voorlopig niet kan terugtrekken van de energiemarkt. Het tegenovergestelde is waar: als windparken in de Noordzee over drie decennia de geplande 60 gigawatt per jaar bij elkaar draaien, moet er volgens hun berekening per nieuwe windmolen juist méér subsidie bij dan nu.

Hoe kan dat?

“Het klopt dat de kosten van zonnepanelen en windmolens dalen door innovatie. Alleen: de kosten zijn maar één kant van het verhaal. Ook de opbrengst van stroom daalt als er meer windparken en zonneparken in Nederland komen. Hoe meer hernieuwbare energie we erbij krijgen, hoe lager de prijs wordt.”

“Dat is meer dan een kwestie van vraag en aanbod. Hernieuwbare energie is een ander soort stroom dan stroom uit bijvoorbeeld gas. Op de prijs van elektriciteit uit een gascentrale zit een ondergrens: een extra megawatt kost aardgas, en dat aardgas kost geld. Extra zon of wind kost niets extra. Daardoor kan de prijs heel laag zakken.”

Dus: meer groene stroom leidt tot lagere stroomprijzen, wat weer leidt tot minder groene stroom?

“Ja. Investeerders houden bij het maken van hun beslissingen rekening met de hoeveelheid andere windparken. Ze voorspellen hoe hoog de toekomstige stroomprijs zal zijn. Bij een steeds lagere stroomprijs bouwt geen investeerder nog een nieuw windpark.”

Zijn lage energieprijzen niet juist fijn?

Voor de consument is het prachtig. Soms lees je juichverhalen in de pers over negatieve energieprijzen. Maar voor de investeerder zijn lage stroomprijzen niet goed. En wil je een energietransitie naar hernieuwbare energie, dan zal er geïnvesteerd moeten worden.”

Wat zijn de gevolgen van het prijseffect? Dat subsidiëren nog lang nodig blijft?

“Subsidies voor duurzame energie blijven noodzakelijk om de transitie in gang te houden. De Nederlandse opwekcapaciteit is heel groot, de energiecentrales werken niet op volle toeren. Dat betekent dat er niet snel een energieschaarste zal zijn en de prijzen niet zomaar zullen stijgen. ”

Hoe krijgen we duurzame energie wel winstgevend?

“Het zou efficiënter zijn als we de doelstelling loslaten om een bepaald percentage van onze energie hernieuwbaar te winnen, en in plaats daarvan een hogere prijs rekenen voor CO2-uitstoot. Gascentrales krijgen daardoor hogere kosten, die ze doorberekenen aan de consument. De prijs van stroom stijgt, en zo wordt hernieuwbare energie vanzelf rendabel. Zonder subsidie.” Jochem van Staalduine - 23 juli 2020, 12:12 -Bron: trouw.nl